[Update] Các Đô Thị Nước Ta Hiện Nay | Vai Trò & Phân Loại

Đô thị là khu vực tập trung đông dân cư, có cơ sở hạ tầng phát triển, hoạt động kinh tế chủ yếu là công nghiệp, thương mại, dịch vụ và đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế - xã hội của một quốc gia. Ở Việt Nam, các đô thị ở nước ta hiện nay không chỉ là trung tâm kinh tế mà còn là nơi giao thoa văn hóa và phát triển công nghệ. Với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, mạng lưới đô thị ngày càng mở rộng, đóng góp tích cực vào sự phát triển toàn diện của đất nước. Hãy cùng Propertyplus.vn khám phá chi tiết về đô thị nước ta hiện nay, từ tiêu chí phân loại, vai trò đến các đặc điểm nổi bật của chúng!

1. Đô thị là gì?  

Theo Luật Quy hoạch đô thị 2009, đô thị là khu vực tập trung đông dân cư sinh sống với mật độ cao, chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực kinh tế phi nông nghiệp. Đô thị được xem là trung tâm chính trị, kinh tế, hành chính, văn hóa hoặc chuyên ngành, có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia, vùng lãnh thổ hoặc địa phương. Các đô thị ở nước ta hiện nay bao gồm nội thành và ngoại thành của thành phố, nội thị và ngoại thị của thị xã, thị trấn.

Đô thị nước ta hiện nay không chỉ là nơi tập trung dân cư mà còn là trung tâm phát triển kinh tế, với hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất. Với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, mạng lưới đô thị ở nước ta hiện nay đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống và thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.

Đô thị là gì

2. Tiêu chí phân loại đô thị tại Việt Nam 

Theo Nghị định số 1210/2016/UBTVQH13, việc phân loại các đô thị ở nước ta hiện nay được thực hiện dựa trên 6 tiêu chí cụ thể, nhằm đảm bảo sự phù hợp với quy mô, chức năng và vai trò của từng đô thị. Dưới đây là các tiêu chí được quy định rõ ràng:

• Chức năng của đô thị: Đô thị phải là trung tâm tổng hợp hoặc chuyên ngành về chính trị, kinh tế, hành chính, văn hóa, hoặc các lĩnh vực chuyên biệt khác. Chức năng này được xác định ở các cấp độ khác nhau, từ cấp quốc gia, vùng liên tỉnh, tỉnh đến cấp huyện. Điều này giúp đô thị đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của khu vực mà nó trực thuộc.
• Vai trò của đô thị: Đô thị cần có vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của cả nước hoặc một vùng lãnh thổ cụ thể. Vai trò này thể hiện qua việc đô thị trở thành đầu mối giao thông, trung tâm kinh tế, văn hóa hoặc điểm giao lưu quan trọng trong khu vực.
• Quy mô dân số: Quy mô dân số của đô thị là một tiêu chí quan trọng để phân loại. Tùy theo từng loại đô thị, dân số tối thiểu phải đạt từ 4.000 người trở lên. Đối với đô thị loại đặc biệt, dân số thường lên đến hàng triệu người, trong khi các đô thị loại V có quy mô nhỏ hơn.
• Mật độ dân số: Mật độ dân số được tính trong khu vực nội thành, nội thị của đô thị. Tiêu chí này đảm bảo rằng đô thị có sự tập trung dân cư phù hợp với quy mô và tính chất của nó. Ví dụ, các đô thị nước ta hiện nay thuộc loại đặc biệt như Hà Nội hay TP.HCM có mật độ dân số rất cao, trong khi các đô thị loại IV hoặc V có mật độ thấp hơn.
• Hệ thống cơ sở hạ tầng: Bao gồm cả hạ tầng xã hội (trường học, bệnh viện, khu vui chơi) và hạ tầng kỹ thuật (đường xá, hệ thống cấp thoát nước, điện). Hạ tầng phải được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu của người dân và hạn chế tối đa các vấn đề về ô nhiễm môi trường. Đây là yếu tố quan trọng để đánh giá mức độ phát triển của đô thị.
• Kiến trúc và cảnh quan đô thị: Đô thị phải có quy hoạch kiến trúc và cảnh quan đáp ứng tiêu chuẩn hiện đại, văn minh. Trên 60% trục phố chính của đô thị cần đạt chuẩn tuyến phố văn minh. Ngoài ra, đô thị cần có các công trình kiến trúc mang ý nghĩa quốc gia hoặc quốc tế, cùng không gian công cộng phục vụ đời sống tinh thần của người dân.

Tiêu chí phân loại đô thị tại Việt Nam 

3. Các đô thị nước ta hiện nay 

Theo Nghị định số 1210/2016/UBTVQH13, các đô thị ở nước ta hiện nay được phân thành 6 loại: đô thị đặc biệt, loại I, loại II, loại III, loại IV và loại V. Mỗi loại đô thị có đặc điểm, vai trò và tiêu chuẩn riêng, đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

3.1. Vai trò của các loại đô thị  

• Đô thị đặc biệt: Hiện nay, Việt Nam có 2 đô thị đặc biệt là Hà Nội và TP.HCM. Đây là các trung tâm tổng hợp cấp quốc gia về chính trị, kinh tế, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và y tế. Đồng thời, chúng là đầu mối giao thông, giao lưu quốc tế, thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội không chỉ trong nước mà còn trên toàn khu vực.
• Đô thị loại I: Các đô thị loại I như Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ, Nha Trang, Biên Hòa và Huế là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa cấp tỉnh hoặc liên tỉnh. Chúng đóng vai trò đầu mối giao thông quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế vùng và quốc gia.
• Đô thị loại II: Các đô thị loại II như Vũng Tàu, Buôn Ma Thuột, Nam Định, Thái Nguyên, Quy Nhơn là trung tâm tổng hợp hoặc chuyên ngành cấp tỉnh hoặc vùng liên tỉnh. Chúng có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế và giao lưu văn hóa ở cấp độ khu vực.
• Đô thị loại III: Các đô thị loại III như Bắc Ninh, Phan Thiết, Rạch Giá, Pleiku, Bến Tre là trung tâm cấp tỉnh với vai trò thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và vùng lân cận.
• Đô thị loại IV và V: Đây là các đô thị nhỏ hơn, đóng vai trò trung tâm cấp huyện hoặc cụm xã. Chúng tập trung vào việc phát triển kinh tế địa phương, nâng cao đời sống dân cư và hỗ trợ các đô thị lớn hơn trong khu vực.

Vai trò của các loại đô thị 

3.2. Tiêu chuẩn của các đô thị ở nước ta 

Mỗi loại đô thị tại Việt Nam được phân loại dựa trên các tiêu chuẩn cụ thể, bao gồm quy mô dân số, mật độ dân số, tỷ lệ lao động phi nông nghiệp, cơ sở hạ tầng và kiến trúc cảnh quan. Dưới đây là một số tiêu chuẩn chính:

• Quy mô dân số:
  • Đô thị đặc biệt: Từ 5.000.000 người trở lên.
  • Đô thị loại I: Từ 500.000 người trở lên.
  • Đô thị loại II: Từ 200.000 người trở lên.
  • Đô thị loại III: Từ 100.000 người trở lên.
  • Đô thị loại IV: Từ 50.000 người trở lên.
  • Đô thị loại V: Từ 4.000 người trở lên.
• Mật độ dân số: Mật độ dân số được tính trong khu vực nội thành, nội thị, đảm bảo phù hợp với quy mô và tính chất của từng loại đô thị. Ví dụ, đô thị đặc biệt như Hà Nội và TP.HCM có mật độ dân số từ 12.000 người/km² trở lên trong nội thành.
• Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp: Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp tăng dần từ đô thị loại V (55%) đến đô thị đặc biệt (90%), phản ánh mức độ phát triển kinh tế và chuyển dịch cơ cấu lao động.
• Hệ thống cơ sở hạ tầng: Bao gồm hạ tầng xã hội (trường học, bệnh viện, khu vui chơi) và hạ tầng kỹ thuật (đường xá, hệ thống cấp thoát nước, điện). Hạ tầng phải được đầu tư đồng bộ, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của người dân.
• Kiến trúc và cảnh quan đô thị: Đô thị cần có quy hoạch kiến trúc và cảnh quan hiện đại, văn minh. Trên 60% trục phố chính cần đạt chuẩn tuyến phố văn minh, có không gian công cộng và các công trình kiến trúc mang ý nghĩa quốc gia hoặc quốc tế.

Tiêu chuẩn của các đô thị ở nước ta

4. Tổng hợp các đặc điểm của đô thị Việt Nam 

Các đô thị ở nước ta hiện nay đang trong quá trình phát triển nhanh chóng, với nhiều đặc điểm nổi bật. Những đặc điểm này không chỉ phản ánh sự thay đổi về kinh tế – xã hội mà còn cho thấy sự chuyển mình mạnh mẽ của đô thị nước ta hiện nay trong bối cảnh hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.

4.1. Mạng lưới đô thị ở nước ta hiện nay phân bố không đều

Một trong những đặc điểm nổi bật của mạng lưới đô thị ở nước ta hiện nay là sự phân bố không đồng đều giữa các vùng miền.

• Miền Bắc: Trung du và miền núi phía Bắc có nhiều đô thị nhưng chủ yếu là các đô thị nhỏ và vừa, với mật độ dân số thấp.
• Miền Trung: Các đô thị ở miền Trung thường tập trung ở khu vực ven biển, nơi có điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế và giao thông. Tuy nhiên, khu vực miền núi lại có rất ít đô thị.
• Miền Nam: Đông Nam Bộ là vùng có ít đô thị nhất nhưng lại tập trung các đô thị lớn như TP.HCM và các thành phố vệ tinh, với mật độ dân số cao nhất cả nước.

Sự phân bố không đều này phản ánh sự khác biệt về điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội giữa các vùng, đồng thời đặt ra thách thức trong việc phát triển cân bằng và bền vững.

Mạng lưới đô thị ở nước ta hiện nay phân bổ không đều 

4.2. Số lượng dân cư tập trung đông đúc 

Tại các đô thị nước ta hiện nay, dân số tập trung đông đúc, đặc biệt là ở các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng.

• Nguyên nhân: Sự tập trung dân cư chủ yếu do quá trình di cư từ nông thôn ra thành thị để tìm kiếm cơ hội việc làm và điều kiện sống tốt hơn. Các đô thị lớn thường có thị trường lao động năng động, cơ sở hạ tầng hiện đại và dịch vụ xã hội phát triển.
• Hệ quả: Dân cư đông đúc dẫn đến áp lực lớn lên cơ sở hạ tầng, giao thông và môi trường. Một số khu vực đô thị xuất hiện tình trạng thiếu hụt nhà ở, đặc biệt là ở các khu vực lao động nghèo.

Số lượng dân cư tập trung đông đúc

4.3. Tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra nhanh chóng 

Tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam đang diễn ra nhanh chóng, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và các khu vực kinh tế trọng điểm.

• Nguyên nhân: Quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa kéo theo sự phát triển của các khu đô thị. Nhu cầu phát triển kinh tế, mở rộng giao thương và hội nhập quốc tế.
• Tác động tích cực:
  • Đô thị hóa thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tăng cường công nghiệp và dịch vụ, giảm tỷ trọng nông nghiệp.
  • Tạo ra nhiều cơ hội việc làm, thu hút đầu tư trong và ngoài nước.
  • Hệ thống cơ sở hạ tầng được cải thiện, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
• Thách thức: Tốc độ đô thị hóa nhanh có thể dẫn đến tình trạng quá tải về giao thông, ô nhiễm môi trường và bất bình đẳng xã hội. Một số đô thị phát triển thiếu quy hoạch đồng bộ, gây ra các vấn đề về quản lý đô thị.

Tốc độ đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra nhanh chóng

5. Ảnh hưởng của quá trình đô thị hóa ở nước ta hiện nay 

Quá trình đô thị hóa ở nước ta hiện nay đang diễn ra nhanh chóng, đặc biệt tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng và các khu vực kinh tế trọng điểm. Sự đô thị hóa không chỉ mang lại những lợi ích tích cực mà còn đi kèm với nhiều thách thức đáng kể. Dưới đây là những ảnh hưởng cụ thể của quá trình đô thị hóa ở Việt Nam.

• Tác động tích cực 
  • Thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế: Quá trình đô thị hóa đã góp phần quan trọng trong việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp và dịch vụ. Tại các đô thị lớn, kinh tế phát triển vượt bậc, thị trường tiêu thụ và sản xuất hàng hóa được mở rộng. Ví dụ, TP.HCM và Hà Nội là hai trung tâm kinh tế lớn nhất cả nước, đóng góp tỷ trọng GDP cao nhất.
  • Tạo cơ hội việc làm và thu hút lao động chất lượng cao: Các đô thị lớn thường là nơi tập trung các ngành công nghiệp, dịch vụ và công nghệ cao, thu hút lực lượng lao động có trình độ và tay nghề cao. Thị trường việc làm tại các đô thị như TP.HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng rất năng động, mở ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động từ khắp cả nước.
  • Phát triển cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng cuộc sống: Hệ thống cơ sở hạ tầng tại các đô thị nước ta hiện nay được đầu tư mạnh mẽ, từ giao thông, y tế, giáo dục đến các khu vui chơi giải trí. Điều này góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân đô thị. Ví dụ, các tuyến đường cao tốc, hệ thống metro tại Hà Nội và TP.HCM đang được xây dựng để cải thiện giao thông đô thị.
  • Thu hút đầu tư trong và ngoài nước: Với cơ sở hạ tầng hiện đại và môi trường kinh doanh thuận lợi, các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong và ngoài nước. Điều này không chỉ thúc đẩy kinh tế địa phương mà còn tạo động lực phát triển cho cả nước.

Tác động tích cực của quá trình đô thị hóa ở nước ta

• Tác động tiêu cực
  • Áp lực về nhà ở và cơ sở hạ tầng: Dân cư tập trung đông đúc tại các đô thị nước ta hiện nay dẫn đến tình trạng thiếu hụt nhà ở, đặc biệt là ở các khu vực lao động nghèo. Nhiều khu vực đô thị xuất hiện các khu nhà ổ chuột với điều kiện sống kém, gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người dân.
  • Ô nhiễm môi trường: Quá trình đô thị hóa nhanh chóng làm gia tăng lượng rác thải, nước thải và khí thải từ các phương tiện giao thông, khu công nghiệp. Điều này dẫn đến ô nhiễm không khí, nguồn nước và đất, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng. Ví dụ, TP.HCM và Hà Nội thường xuyên đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí ở mức báo động.
  • Tắc nghẽn giao thông: Tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP.HCM, tình trạng ùn tắc giao thông diễn ra hàng ngày, đặc biệt vào giờ cao điểm. Điều này không chỉ gây lãng phí thời gian mà còn làm tăng lượng khí thải, góp phần vào ô nhiễm môi trường.
  • Gia tăng tệ nạn xã hội: Dân số đông và tình trạng thất nghiệp ở một số nhóm dân cư dẫn đến sự gia tăng các tệ nạn xã hội như trộm cắp, ma túy, bạo lực. Điều này ảnh hưởng đến an ninh và trật tự tại các khu đô thị.
  • Bất bình đẳng xã hội: Sự phát triển không đồng đều giữa các khu vực trong đô thị tạo ra khoảng cách giàu nghèo ngày càng lớn. Một số khu vực trung tâm phát triển mạnh mẽ, trong khi các khu vực ngoại ô hoặc khu lao động nghèo vẫn còn nhiều khó khăn.

Ảnh hưởng tiêu cực của quá trình đô thị ở nước ta hiện nay

Quá trình đô thị hóa ở nước ta hiện nay không chỉ là động lực thúc đẩy kinh tế mà còn mang đến những thách thức lớn cần được giải quyết một cách hiệu quả. Để đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững, việc quy hoạch và đầu tư vào cơ sở hạ tầng, dịch vụ và môi trường sống là vô cùng cần thiết. Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp về không gian làm việc tại các đô thị nước ta hiện nay, hãy liên hệ ngay với Propertyplus.vn– đơn vị chuyên cung cấp dịch vụ cho thuê văn phòng chuyên nghiệp tại Hà Nội và TP.HCM. Với đội ngũ tư vấn giàu kinh nghiệm và sự am hiểu sâu sắc về thị trường, chúng tôi cam kết giúp bạn tìm được văn phòng phù hợp nhất, tối ưu hóa chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Liên hệ ngay để nhận báo giá và tư vấn chi tiết!

Thông tin liên hệ: 

PROPERTYPLUS.VN

Địa chỉ: Tầng 06, tòa nhà Kinh Đô, 292 Tây Sơn, Đống Đa, Hà Nội

Hotline: 0865.364.866

Email: office@propertyplus.com.vn