#Đô Thị Thông Minh Là Gì? Toàn Cảnh Xu Hướng Tại Việt Nam

Trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng gia tăng và cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, khái niệm đô thị thông minh (Smart City) đã trở thành một xu hướng tất yếu, thu hút sự quan tâm của nhiều quốc gia trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam. Với vai trò là đơn vị tư vấn hàng đầu cho các doanh nghiệp có nhu cầu thuê văn phòng tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, Propertyplus.vn nhận thấy việc hiểu rõ về đô thị thông minh là gì, toàn cảnh xu hướng này tại Việt Nam sẽ mang lại những góc nhìn giá trị, giúp Quý vị đưa ra những quyết định chiến lược phù hợp. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan, sâu sắc về chủ đề quan trọng này.

1. Đô thị thông minh là gì?

Đô thị thông minh (Smart City)

Đô thị thông minh (Smart City) không chỉ là một khái niệm trừu tượng mà là một mô hình phát triển đô thị ứng dụng công nghệ thông tin, truyền thông (ICT) để nâng cao chất lượng cuộc sống, cải thiện hiệu quả hoạt động của thành phố, thúc đẩy sự phát triển bền vững. Hiểu một cách đơn giản, Smart City là một thành phố biết "suy nghĩ", "hành động" dựa trên dữ liệu, thông tin thu thập được. Để làm rõ hơn định nghĩa đô thị thông minh là gì, chúng ta xem xét các khía cạnh sau:

• Ứng dụng công nghệ: Smart City tích hợp các công nghệ tiên tiến như Internet of Things (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), điện toán đám mây (Cloud Computing), các giải pháp phần mềm để thu thập, phân tích, quản lý dữ liệu.
• Quản lý thông minh: Dữ liệu thu thập được sử dụng để đưa ra các quyết định thông minh trong quản lý đô thị, từ điều hành giao thông, quản lý năng lượng, xử lý chất thải đến đảm bảo an ninh trật tự.
• Nâng cao chất lượng sống: Mục tiêu cuối cùng của Smart City là tạo ra một môi trường sống tốt đẹp hơn cho người dân, với các dịch vụ công cộng hiệu quả, giao thông thuận tiện, môi trường trong lành, an toàn được đảm bảo.
• Phát triển bền vững: Smart City hướng đến sự phát triển bền vững về kinh tế, xã hội, môi trường, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên.

Một số định nghĩa khác về đô thị thông minh mà bạn có thể tham khảo:

• Theo Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU): "Một đô thị thông minh là một thành phố sử dụng công nghệ thông tin, truyền thông để cải thiện hiệu quả hoạt động, chia sẻ thông tin với công chúng, cung cấp các dịch vụ công cộng tốt hơn."
• Theo Viện Tiêu chuẩn, Công nghệ Quốc gia Hoa Kỳ (NIST): "Một đô thị thông minh là một cộng đồng sử dụng công nghệ để cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, tăng cường tính cạnh tranh kinh tế, bảo vệ môi trường."

Tóm lại, Smart City là một hệ sinh thái đô thị phức tạp, nơi công nghệ, con người, quy trình làm việc phối hợp nhịp nhàng để tạo ra một môi trường sống thông minh, bền vững, đáng sống. Sự phát triển của Smart City không chỉ là một xu hướng mà còn là một yêu cầu tất yếu trong bối cảnh đô thị hóa ngày càng gia tăng, các thách thức về môi trường, kinh tế, xã hội ngày càng trở nên cấp bách.

2. Đô thị thông minh được hình thành từ những yếu tố nào?

Smart City được hình thành từ những yếu tố như quản lý - tổ chức, hạ tầng công nghệ thông tin

Để một thành phố chuyển đổi thành một Smart City thực thụ, cần sự kết hợp của nhiều yếu tố khác nhau, tạo thành một hệ sinh thái hoàn chỉnh, đồng bộ. Dưới đây là những yếu tố then chốt:

• Quản lý - tổ chức: Chính quyền điện tử, áp dụng công nghệ thông tin hiện đại để quản lý, vận hành hiệu quả, giải quyết nhanh chóng các vấn đề của cộng đồng, tăng cường sự tham gia của người dân.
• Hạ tầng công nghệ thông tin, truyền thông (ICT): Đây là nền tảng xương sống, kết nối các thành phần của đô thị thông minh, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng phát triển. Điều này bao gồm mạng lưới cáp quang, 5G, trung tâm dữ liệu, các nền tảng IoT. 
• Con người: Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể tham gia vào quá trình xây dựng, vận hành Smart City, khả năng tiếp cận, sử dụng các dịch vụ công nghệ. 
• Kinh tế thông minh: Tạo ra môi trường kinh doanh hấp dẫn, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển doanh nghiệp, tạo việc làm, thu nhập ổn định cho người dân. 
• Môi trường tự nhiên: Ứng dụng công nghệ để quản lý tài nguyên thiên nhiên, giám sát, bảo vệ môi trường, triển khai các biện pháp chống biến đổi khí hậu, hướng đến phát triển bền vững.
• Hạ tầng vật lý thông minh: Bao gồm giao thông thông minh, năng lượng thông minh, tòa nhà thông minh, hệ thống cấp thoát nước, xử lý chất thải hiệu quả.

3. Các tiêu chuẩn của đô thị thông minh

Các tiêu chuẩn của đô thị thông minh

Không có một định nghĩa duy nhất, chính thức về Smart City, do đó, cũng không có một bộ tiêu chuẩn chung được áp dụng trên toàn thế giới. Tuy nhiên, một số tiêu chí, chỉ số quan trọng thường được sử dụng để đánh giá mức độ "thông minh" của một thành phố. Các tiêu chuẩn này thường tập trung vào các khía cạnh sau:

• Khả năng kết nối, chia sẻ dữ liệu: Hạ tầng mạng lưới mạnh mẽ, cho phép các thiết bị, hệ thống thu thập, chia sẻ, phân tích dữ liệu một cách liền mạch.
• Mức độ ứng dụng công nghệ trong các lĩnh vực: Giao thông, năng lượng, quản lý nước, xử lý chất thải, y tế, giáo dục, an ninh công cộng.
• Hiệu quả quản lý, vận hành đô thị: Tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên, giảm chi phí vận hành.
• Chất lượng cuộc sống của người dân: Mức độ hài lòng của người dân đối với các dịch vụ công, tiện ích đô thị, môi trường sống, cơ hội phát triển.
• Tính bền vững: Phát triển kinh tế đi đôi với bảo vệ môi trường, đảm bảo công bằng xã hội.
• Sự tham gia của cộng đồng: Mức độ người dân được tham gia vào quá trình quy hoạch, quản lý đô thị.
• An ninh, an toàn: Đảm bảo an ninh mạng, an toàn cho người dân thông qua các giải pháp công nghệ.

Bộ Xây dựng Việt Nam cũng đã ban hành hướng dẫn áp dụng Bộ tiêu chí đô thị thông minh bền vững phiên bản 1.0, bao gồm 17 nhóm tiêu chí với 60 tiêu chí cụ thể, áp dụng thử nghiệm đến hết năm 2026. Điều này cho thấy sự chủ động của Việt Nam trong việc xây dựng khung tiêu chuẩn riêng, phù hợp với điều kiện, định hướng phát triển của đất nước.

4. Lợi ích nổi bật của mô hình Smart City

Mô hình Smart City giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, phát triển kinh tế bền vững

Mô hình Smart City không chỉ là một xu hướng công nghệ mà còn là một giải pháp toàn diện mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả người dân, doanh nghiệp, chính quyền. Dưới đây là những lợi ích nổi bật nhất:

• Nâng cao chất lượng cuộc sống: Cung cấp các dịch vụ công tiện lợi, hiệu quả hơn trong y tế, giáo dục, giao thông.  Môi trường sống an toàn hơn, trong lành hơn, tiện nghi hơn. 
• Tối ưu hóa quản lý đô thị: Công nghệ giúp tự động hóa quy trình quản lý, cho phép chính quyền theo dõi, phân tích dữ liệu, ra quyết định kịp thời, chính xác hơn. 
• Phát triển kinh tế bền vững: Thu hút đầu tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo ra các mô hình kinh doanh mới, nâng cao năng lực cạnh tranh của thành phố. 
• Sử dụng hiệu quả tài nguyên, bảo vệ môi trường: Giảm tiêu thụ năng lượng, tối ưu hóa việc sử dụng nước, quản lý rác thải hiệu quả, giảm thiểu ô nhiễm. 
• Tăng cường sự tham gia của người dân: Tạo ra các kênh tương tác hai chiều giữa chính quyền, người dân, giúp người dân dễ dàng đóng góp ý kiến, tham gia vào các quyết sách của thành phố. 
• Đảm bảo an ninh, an toàn tốt hơn: Hệ thống giám sát thông minh, phân tích dữ liệu giúp phòng ngừa tội phạm, ứng phó nhanh chóng với các tình huống khẩn cấp. 

5. Những khó khăn trong quá trình xây dựng đô thị thông minh

Quá trình xây dựng đô thị thông minh sẽ đối đầu với vấn đề chi phí đầu tư lớn, thiếu nguồn nhân lực

Mặc dù mô hình đô thị thông minh mang lại nhiều lợi ích, nhưng quá trình xây dựng, triển khai nó không hề dễ dàng. Các thành phố phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn khác nhau, bao gồm:

• Chi phí đầu tư lớn: Xây dựng Smart City đòi hỏi đầu tư lớn vào hạ tầng công nghệ, hệ thống cảm biến, phần mềm, các giải pháp thông minh khác. Chi phí này là một gánh nặng lớn đối với các thành phố nguồn lực hạn chế.
• Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao: Để vận hành, quản lý các hệ thống thông minh, cần đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật viên trình độ cao về công nghệ thông tin, phân tích dữ liệu, quản lý đô thị. Tuy nhiên, nguồn nhân lực này còn thiếu hụt ở nhiều thành phố.
• Vấn đề bảo mật, quyền riêng tư: Việc thu thập, sử dụng dữ liệu cá nhân của người dân đặt ra những lo ngại về bảo mật, quyền riêng tư. Cần có các quy định, biện pháp bảo vệ dữ liệu nghiêm ngặt để ngăn chặn việc lạm dụng, xâm phạm quyền riêng tư.
• Khả năng tương thích, tích hợp hệ thống: Các hệ thống, ứng dụng thông minh khác nhau cần phải tương thích, tích hợp với nhau để tạo thành một hệ thống đồng bộ, hiệu quả. Tuy nhiên, việc tích hợp các hệ thống khác nhau gặp nhiều khó khăn về kỹ thuật, chi phí.
• Sự chấp nhận của người dân: Để Smart City hoạt động hiệu quả, cần có sự chấp nhận, tham gia của người dân. Tuy nhiên, một số người dân lo ngại về việc bị theo dõi, mất việc làm hoặc không hiểu rõ về lợi ích của Smart City.
• Thay đổi về mặt tổ chức, quản lý: Xây dựng Smart City đòi hỏi sự thay đổi về mặt tổ chức, quản lý của chính quyền đô thị. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên khác nhau, sự tham gia của các bên liên quan.
• Thiếu quy định, tiêu chuẩn: Việc thiếu các quy định, tiêu chuẩn rõ ràng về Smart City gây khó khăn cho việc triển khai, đánh giá hiệu quả của các dự án.
• Rủi ro về công nghệ: Các hệ thống thông minh gặp phải các sự cố kỹ thuật, tấn công mạng hoặc các rủi ro khác về công nghệ. Cần có các biện pháp phòng ngừa, ứng phó để giảm thiểu rủi ro.

Tại Việt Nam, các khó khăn này cũng được nhận diện rõ, đặc biệt là về cơ chế nguồn lực, hành lang pháp lý, việc kết nối các khối doanh nghiệp. 

6. Các thành phố thông minh trên thế giới

Trên thế giới, có nhiều thành phố đã, đang triển khai các giải pháp thông minh để giải quyết các vấn đề đô thị, nâng cao chất lượng cuộc sống. Những thành phố này không chỉ là những trung tâm kinh tế, văn hóa mà còn là những phòng thí nghiệm sống động, nơi các công nghệ mới được thử nghiệm, ứng dụng để tạo ra một tương lai đô thị bền vững, đáng sống hơn. Dưới đây, Propertyplus.vn sẽ giới thiệu đến bạn một số thành phố tiêu biểu, những sáng kiến nổi bật của họ:

6.1. New York (Mỹ)

Đô thị thông minh New York 

New York, thành phố không ngủ, không chỉ nổi tiếng với những tòa nhà chọc trời, nhịp sống sôi động mà còn là một trong những Smart City hàng đầu thế giới. Thành phố này đã triển khai nhiều sáng kiến thông minh để giải quyết các vấn đề về giao thông, năng lượng, môi trường, an ninh.

• Quản lý nước: Triển khai hệ thống đọc đồng hồ nước tự động (Automated Meter Reading) để thu thập dữ liệu tiêu thụ nước nhanh chóng, chính xác. 
• Quản lý rác thải: Sử dụng thùng rác thông minh chạy bằng năng lượng mặt trời, có khả năng theo dõi lượng rác, tối ưu hóa lịch trình thu gom. 
• An ninh công cộng: Dự án HunchLab sử dụng dữ liệu lịch sử, mô hình địa điểm để dự đoán, phòng ngừa tội phạm. 
• Kết nối công cộng: Sáng kiến LinkNYC thay thế các bốt điện thoại cũ bằng các trạm Wi-Fi công cộng tốc độ cao miễn phí, cung cấp cả điểm sạc thiết bị, cuộc gọi nội địa miễn phí. 

6.2. London (Vương quốc Anh)

Đô thị thông minh London

London, thủ đô của Vương quốc Anh, là một trung tâm tài chính, văn hóa, lịch sử toàn cầu. Thành phố này cũng là một trong những Smart City hàng đầu thế giới, với nhiều sáng kiến sáng tạo nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân, giải quyết các thách thức đô thị.

• Giao thông công cộng: Thành phố có hệ thống giao thông công cộng phát triển cao, ứng dụng công nghệ để tối ưu hóa luồng giao thông, giảm ùn tắc. Một ví dụ là hệ thống xe điện không người lái Heathrow Pods giúp giảm hàng chục ngàn chuyến xe buýt, lượng khí CO2 đáng kể. 
• Hệ thống thẻ Oyster: Thẻ Oyster là một loại thẻ thông minh cho phép người dân thanh toán vé giao thông công cộng một cách dễ dàng, nhanh chóng.
• Ứng dụng Citymapper: Tương tự như New York, London cũng sử dụng ứng dụng Citymapper để cung cấp thông tin giao thông công cộng thời gian thực, giúp người dân tìm đường đi tốt nhất.
• Hệ thống xe đạp công cộng Santander Cycles: Hệ thống này cho phép người dân thuê xe đạp để di chuyển trong thành phố, giảm thiểu ô nhiễm, khuyến khích lối sống lành mạnh.
• Dữ liệu mở: London thúc đẩy việc chia sẻ dữ liệu mở để khuyến khích sự đổi mới, phát triển các ứng dụng, dịch vụ mới phục vụ người dân, doanh nghiệp.

6.3. Singapore

Smart City Singapore

Singapore, quốc đảo sư tử, là một trong những quốc gia nhỏ bé nhưng lại có tầm ảnh hưởng lớn trên thế giới. Không chỉ là một trung tâm kinh tế, tài chính, thương mại hàng đầu, Singapore còn là một hình mẫu về Smart City, với những giải pháp sáng tạo, hiệu quả trong việc quản lý đô thị, nâng cao chất lượng cuộc sống.

• Sáng kiến Quốc gia Thông minh (Smart Nation): Chính phủ Singapore đã khởi xướng chương trình này nhằm cải thiện cuộc sống người dân, tạo thêm cơ hội, xây dựng cộng đồng vững mạnh hơn thông qua công nghệ.
• Giao thông thông minh: Singapore đã triển khai hệ thống thu phí điện tử (ERP) từ rất sớm để quản lý ùn tắc. Hệ thống giao thông công cộng hiện đại, hiệu quả với thông tin theo thời gian thực. Singapore cũng thử nghiệm xe buýt, taxi tự lái. 
• Dịch vụ công điện tử: Cung cấp hầu hết các dịch vụ công trực tuyến, giúp người dân, doanh nghiệp tiết kiệm thời gian, chi phí.
• Quản lý tài nguyên bền vững: Dù hạn chế về tài nguyên thiên nhiên, Singapore đã rất thành công trong việc quản lý nước (ví dụ: công nghệ NEWater tái chế nước thải thành nước uống), phát triển các giải pháp năng lượng sạch.
• Ứng dụng AI và IoT: Singapore đang tích cực ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) trong nhiều lĩnh vực như y tế, an ninh, quản lý đô thị. Ví dụ, các cột đèn thông minh được trang bị cảm biến để theo dõi môi trường, thu thập dữ liệu.

7. Thực trạng phát triển đô thị thông minh ở Việt Nam

Thực trạng phát triển đô thị thông minh ở Việt Nam

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của xu hướng xây dựng đô thị thông minh. Nhận thức được tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ để giải quyết các thách thức đô thị, nâng cao chất lượng cuộc sống, Chính phủ, các địa phương đã, đang triển khai nhiều chương trình, dự án liên quan đến Smart City.

Chính sách và định hướng:

• Đề án phát triển đô thị thông minh bền vững Việt Nam giai đoạn 2018-2025, định hướng đến 2030: Đề án này đặt ra mục tiêu xây dựng các đô thị thông minh ở Việt Nam, tập trung vào các lĩnh vực như giao thông, năng lượng, môi trường, y tế, giáo dục, quản lý đô thị.
• Nghị quyết số 52-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư: Nghị quyết này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ứng dụng công nghệ số để phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có việc xây dựng đô thị thông minh.

Các dự án và sáng kiến:

• Hà Nội: Triển khai các dự án về giao thông thông minh, chiếu sáng thông minh, quản lý chất thải thông minh, hệ thống giám sát an ninh công cộng.
• TP. Hồ Chí Minh: Xây dựng trung tâm điều hành Smart City, triển khai các ứng dụng về giao thông thông minh, quản lý ngập nước, hệ thống thông tin quy hoạch đô thị.
• Đà Nẵng: Phát triển hệ thống giao thông công cộng thông minh, hệ thống giám sát môi trường, ứng dụng du lịch thông minh.
• Bình Dương: Xây dựng thành phố thông minh Bình Dương (Becamex Smart City), tập trung vào các lĩnh vực như sản xuất thông minh, năng lượng tái tạo, giáo dục.

Các lĩnh vực ưu tiên:

• Giao thông thông minh: Ứng dụng công nghệ để quản lý giao thông, giảm ùn tắc, cải thiện an toàn giao thông, khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng.
• Quản lý năng lượng thông minh: Sử dụng năng lượng hiệu quả, tiết kiệm năng lượng, phát triển năng lượng tái tạo, giảm thiểu khí thải nhà kính.
• Quản lý môi trường thông minh: Giám sát chất lượng không khí, nước, quản lý chất thải hiệu quả, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu.
• Chính quyền điện tử: Cung cấp dịch vụ công trực tuyến, tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm giải trình, khuyến khích sự tham gia của người dân vào quá trình ra quyết định.

Tuy nhiên, quá trình xây dựng đô thị thông minh ở Việt Nam cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm:

• Thiếu nguồn lực tài chính: Chi phí đầu tư cho các dự án Smart City là rất lớn, trong khi nguồn lực tài chính của các địa phương còn hạn chế.
• Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao: Việt Nam còn thiếu đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật viên có trình độ cao về công nghệ thông tin, phân tích dữ liệu, quản lý đô thị.
• Hạ tầng công nghệ còn yếu: Hạ tầng công nghệ thông tin, truyền thông ở nhiều thành phố còn chưa đáp ứng được yêu cầu của đô thị thông minh.
• Vấn đề bảo mật, quyền riêng tư: Việc bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân là một thách thức lớn trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng ngày càng gia tăng.
• Sự phối hợp giữa các bên liên quan: Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên khác nhau, các doanh nghiệp, người dân để xây dựng Smart City thành công.

Mặc dù còn nhiều thách thức, nhưng tiềm năng phát triển đô thị thông minh ở Việt Nam là rất lớn. Với sự quan tâm của Chính phủ, sự nỗ lực của các địa phương, sự tham gia của các doanh nghiệp, người dân, Việt Nam xây dựng những Smart City hiện đại, bền vững và đáng sống.

Propertyplus.vn tin rằng, việc phát triển đô thị thông minh không chỉ là xu thế mà còn là một yêu cầu cấp thiết để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và chất lượng sống của người dân. Với sự quyết tâm của Chính phủ, sự vào cuộc của các địa phương và doanh nghiệp, bức tranh đô thị thông minh ở Việt Nam hứa hẹn sẽ có nhiều khởi sắc trong tương lai.

THÔNG TIN LIÊN HỆ: 

PROPERTYPLUS.VN

Địa chỉ: Tầng 06, tòa nhà Kinh Đô, 292 Tây Sơn, Đống Đa, Hà Nội

Hotline: 0865.364.866

Email: office@propertyplus.com.vn